SAYFALAR

31 Aralık 2019 Salı

HANİFE VE TAŞÇI ALİ

Çok uzun yıllar önce 1300 yıllarında büyük göçle birlikte Hazar Denizi Kıyılarını terk eden bir gurup Akkoyunlu Türk'ü, Aras Nehrini takip ederek Horasan üzerinden çok zorlu ve uzun bir yolculuktan sonra sağ kalanlar Hemşin'e gelirler. Burada 1870 yılına kadar hep birlikte yaşadıktan sonra Ali ve Hasan Çavuş isimli kardeşler Hemşin'den de göç ederek şimdi ki Rize Fındıklı'ya bağlı Ihlamurlu, eski adı Ğayna, sonraları Yukarı Zuğu olan Köye gelerek yerleşirler.

Okumuşoğulları'ndan ayrılan Ali ve Ataları taş ustası olduğu için kendinden sonra gelenler Taşçıalioğlu olarak tanınırlar. Atalarından gördükleri gibi Ihlamurlu da da erkek çocuklarından bir tanesine mutlak babalarının adlarını takarak nesillerini öyle devam ettirmeğe çalışırlar.

O zamanlar sahipsiz olan Zuğu da ki çorak arazileri kendilerine yurt tutarak imar ederler ve o kanunsuz, nizamsız zamanlarda hiç kimsenin işlerine karışmaz, kendi işlerine de kimseyi karıştırmaz, bağ ve bahçe işlerinin yanında, büyük ve küçük baş hayvancılık ta yaparak, kimselere muhtaç olmadan geçinir, kazasız, belasız, namuslarıyla yaşamlarını sürdürürler.

Eskiden Doğu Karadeniz Bölgesinde düğün yaparak pek evlenen olmaz, kız erkek birbirlerini sevdiler mi anlaşır, gençlik aklı işte, birlikte kaçarlar ve evlenir, yuva kurarlarmış. Kaçtıktan sonra araya hatırlı adamlar girerler aileleri barıştırır, öylece hısım akraba olurlarmış. Bazı aileler de barışmaz, aralarında ki husumet ilelebet devam eder gider. Bazen de kaçırılan kızı geri alır, başka birileri ile evlendirirler, bu yüzden birbirlerini öldürme olayları da çok olurmuş.

Benim iki ağabeylerim Burhanettin ve İrfan da, ben o zamanlar çocuktum, anne babaları vermedikleri için Şükriye ve Meryem Yengelerimi ikisi de zorla kaçırdılar ve sonradan barışarak hısım oldular. Hem de öyle iyi hısım oldular ki her ikisinin de kayınvalideleri diğer eniştelerinden çok benim ağabeylerimi severlerdi.

Zuğu'ya gelip yerleşenlerden Yakup, iki erkek çocuğundan büyüğüne Ali adını koyar. O da Taşçı Ali diye bilinir. Ali sekiz-dokuz yaşlarına geldiği zaman Babası Yakup askere gider, Balkanlarda savaşır ve bir daha geri dönemez, şehit olur. Kardeşi Recep ile birlikte bir müddet yaşadıktan sonra Kardeşi Recep’i de bir kaza neticesinde kayıp eder. Recep ağaçtan düşerek ölür. Bu arada Ali büyür delikanlı olur. İki metreye yakın boyu ile, ince yapılı, esmer, çok yakışıklı, çok çekici, gözü kara, çakı gibi, bir delikanlı. Herkesin yardımına koşar. Herkese iyilik yapar. Kimsenin kalbini kırmak istemez. Düğünlerde, yaylalarda, imecelerde, kısacası her gittiği yerlerde, horonlar oynatıp, hoş sohbetler ve espriler yaptığı için herkes tarafından tanınır, sevilir, aranan bir kişi ve herkesin ilgi odağı olur.

Katıldığı meclislerde herkesi etkileyip kendine hayran bıraktığı için haliyle genç kızların da hepsi ona ilgi duyarlar. Onu celp etmek için çaba sarf ederler. Taşçı Ali'nin ise kızların içinde, Aşağı Zuğu Köyünde İslamoğlu Mahmut'un Kızı Hanife Hanıma gönlü düşer. Ona aşık olur ve Onu çok sever. Gözleri Hanife'den başka hiç bir kızı görmez. Hanife Hanım on sekiz yaşlarında, o da güzelliği dillere destan, dünya güzeli bir kızdır ve O da Taşçı Ali'yi çok sever. Her gittikleri düğün ve imece yerlerinde türküler yakar, sevdadan yandıklarını, gizli gizli göz göze gelip, ilk fırsatta birbirlerine beyan ederler. Onların sevdaları dillere destan olur, o civarlarda bilmeyen kimse kalmaz.

Bu büyük sevdanın sonunda Taşçı Ali gönlünün sultanı Hanife ile evlenmek için önünde bir engel olmadığını düşünür ve bir elçi yollayarak ailesinden Hanife'yi istetir. Hanife'nin babası Mahmut, kızını bir çok defa istemelerine rağmen Taşçı Ali'ye bir türlü vermez. Bu evliliğe karşı çıkarak hiç sıcak bakmaz ve kızı Hanife'yi başka birisi ile evlendirmek ister. Hanife kendisini başkasına vereceklerini anlayınca, iki gözü iki çeşme ağlayarak, yengesiyle Taşçı Ali'ye haber yollar. 

Hanife’nin yengesi görümcesinin gizli gizli ağlamalarına hiç dayanamaz, ona çok acır ve kavuşmaları için yardım etmek ister. Kimselere görünmeden, gider durumu Taşçı Ali'ye anlatır. Taşçı Ali sevdiği kız Hanife'yi başkasına vereceklerini duyunca çılgına döner. Bir gece gizlice evlerine giderek, adama saldıran, vahşi köpeklerini et ile kandırıp ahırda hapsettikten sonra Hanife'yi pencereden çıkarıp kaçırır. Mahmut, Oğlu Hasan Çavuş ve adamları, Taşçı Ali ile Hanife'yi her tarafta ararlar fakat hiç bir yerde bulamazlar. Onlar esas evlerinde değil de önceden Ali’nin Okura da ormanda yaptığı, yerini hiç kimsenin bilmediği, sonraları mezra olarak kullandıkları, küçük bir kulübede saklanırlar.

Aradan biraz zaman geçtikten sonra meydana çıkarlar ve evlenirler. Evlenirler fakat bir taraftan da hiç iyi etmezler. Çünkü Hanife'nin babası Mahmut çok onuruna düşkün ve belalı bir adamdır. Af etmeyecek, icabında hem Taşçı Ali'yi, hem Kızını ikisini de öldürecek. Zaten o zamanlar kanun, nizam yok, her şey kaba kuvvet ile halledilirmiş. Oğlu Hasan Çavuş ile birlikte Taşçı Ali'yi öldürmek için bir kaç defa yolunda pusu kurup avlamağa çalışırlar fakat Hanımı Hatice Hanım her defasında kurdukları pusuyu Ali'ye haber verir, bir türlü yakalayamazlar. Aslında Ali'nin kaynanası Hatice Hanım da Eniştesi Ali'yi çok severmiş te Kocası Mahmut'un korkusundan belli edemezmiş.

Onlar kalabalık ve çok dişli insanlar. Hanife Hanımı geri alabilmek için her yola baş vurur, her türlü tehdidi yaparlar ama başaramazlar. Zavallı Taşçı Ali tek başına garibanın biridir ama ölümü göze alır, karşı durur ve sevdiği kız Hanife Hanım’ı bir daha asla geri babasına teslim etmez. Korku ile ikisi birlikte bir zaman daha yaşamağa devam ederler.

O zamanlar onların Köyü de Zuğu. Yanı Taşçı Ali'nin Köyü Yukarı Zuğu, Hanife’nin Köyü Aşağı Zuğu, ikisi de komşu köylermiş. Şimdi ki Sulak Köyü. Aralarında vurgun olmaması için Aşağı Zuğu Köyü Muhtarı Bayraktaroğlu Kazim ve Köy İhtiyar Heyeti devreye girerler. Taşçı Ali ile kız tarafı Hanife'nin babası Mahmut ve oğlu Hasan Çavuş'u barıştırmağa çalışırlar. Mahmut ve Hasan Çavuş barışmağı asla kabul etmezler. Viçe Bucak Müdürüne olay intikal eder ve Bucak Müdürü at ile Köye gelerek Muhtar ve İhtiyar Heyeti ile birlikte bu işe el atar. O arada Taşçı Ali ve Hanife Hanım'ın 'Veyis' adını taktıkları bir oğulları olmasına rağmen hala düşmanlıkları devam eder ve Hanife'nin ailesi hala daha barışmak istemezler.

Sonunda Viçe Bucak Müdürü ve Heyetin ısrarlarını kıramayan Mahmut ve Oğlu Hasan Çavuş bir şartla barışmağı kabul ederler. Taşçı Ali kendilerine oldukça fazla bir başlık parası verecek. Onlarda af edip barışacak Ali'ye bir kötülük yapmayacaklar. Taşçı Ali ise "Param yok. Başlık parası veremem." der ve para vermek istemez. Veya parası olmadığı için veremez. Bunun üzerine barış tekrar bozulur. Bütün ısrarlara rağmen Mahmut başlık parasından vaz geçmez ve para yoksa yerine ‘arazi versin’ der. Taşçı Ali arazi da vermez. Çünkü onlarda babadan dededen kalan arazi kutsaldır, satılmaz ve asla başkasına verilmez. Bütün çapalar boşa çıkınca Bucak Müdürü ve Köy İhtiyar Heyeti düşmanlığın önünü kesmek için yeni çareler ararlar. İyice çıkmaza giren bu olaya sonunda bir çözüm bulurlar ve kayıt altına alarak taraflara bildirirler.

Taşçı Ali başlık parası veremediğinden, Mahmut'un da başlık parasından vaz geçmeyip yerine arazi istediğinden, Taşçı Ali arazi de veremeyeceğini bildirmesi üzerine, kendisine ait olan ve Mahmut'un da almak istediği 'Büyük Fındıklık' denilen arazi Mahmut ve oğlu Hasan Çavuş'a temelli olarak verilmeyecek, bu araziyi her iki taraf ta ortak kullanacaklar. Arazinin bütünü Yazın Taşçı Ali'nin, O kullanacak. Kışın Mahmut ile Oğlu Hasan Çavuş'un. Onlar kullanacak. Yanı araziyi Yazın Taşçı Ali, Kışın da Mahmut ile oğlu Hasan kullanacak. En son bu şekilde karara bağlarlar.

Söylentiye göre bu öneri Hanife'nin babası Mahmut'un çok ağırına gider ve bu yüzden köylerini terk eder. Tek başına Rusya taraflarında tanınmadığı bir yere giderek oralara yerleşir. Bir daha da geri dönmez ve kimseye de yerini bildirmez. Mahmut ortadan kayıp olunca Oğlu Hasan Çavuş bu olayın üzerine düşmez ve pek düşmanlık etmez, başlık parasından da vaz geçer. Arazi da tamamen esas sahibi Taşçı Ali'ye kalır. Her mevsim Taşçı Ali kendisi kullanır. Şimdi ise bu arazı Sarı Hüsnü'nün oğlu, Taşçı Ali'nin Torunu Orhan Öztürk'e aittir.

Barış meselesi sonunda Mahmut'un çekip gitmesiyle yarı buçuk hallolup vurgun işi önlenir ve kız kaçırma konusu az da olsa tatlıya bağlanıp kapanmağa başlar. Zaten aradan beş altı yıl kadar uzun seneler geçmiş, çoluk çocuğa kavuşmuşlar olay özelliğini kayıp etmiştir. Fakat bu sefer başka bir sorun ortaya çıkar. Bu sorun barıştan da önemli bir meseledir. Taşçı Ali kaçırdığı ve o çok sevdalı olduğu, hiç doyamadığı Eşi Hanife'den ayrılmak üzeredir. Evet Taşçı Ali artık Hanife ile rahat yaşayacağım, kurtulduk diye düşünürken, ancak altı-yedi ay daha ve toplam olarak sekiz-dokuz yıl kadar birlikte yaşarlar. Ayrılırlar. Hem de öyle bir ayrılırlar ki, bu dünyada daha hiç kavuşamazlar. Bu sefer o iki genci babaları Mahmut değil de kendi kaderleri birbirlerinden ayırır.

Taşçı Ali, 1913 yılı Ekim veya Kasım Aylarında 37 yaşlarında iken Viçe Bucak Köylerinden toplanan ve Orduya katılacak olan yirmi kişilik bir gurup gençlerle birlikte, Okura Yayla yolu ile İspir dağlarından yaya geçerek, düşmanla savaşmak için askere gider. Kars ta Osmanlı Ordusu Kafkas Cephesine katılır. O savaşarak vatanını kurtarmak için Karakışta karlı dağlardan geçip gider oraya. Hem de yürüyerek. Vatan sevgisi Hanife'nin aşkından daha ağır basar. O dillere destan olan sevdasının sahibi, gönlünün sultanı Hanife Hanımı yanında götüremez. Altı-yedi yaşlarında ki oğlu Veyis, beş yaşlarında kızı Havva, üç yaşlarında kızı Ayşe ve gönlünün sultanı Hanife'nin karnında ki ismini hiç öğrenemediği oğlu Hüsnü ile yalnız bırakarak gider. Sadece kendisi, kemikten etin koptuğu gibi zor da olsa, O ayağında ki çarıkları, bir çift yün çorapları ile, yanına bir çift te yedek çarık alarak, iplerinden omuzuna asar ve evlerinden çıkar gider.

Gider fakat gidiş o gidiş. Geride çok beklendiğini bildiği halde bir daha geri hiç dönemez. Bir haber de yollayamaz. Geride kalanlar hiç bir haberini alamaz. Sadece o gurupla birlikte gidenlerden, o soğuktan donma olayından bir kaç ay önce çatışmada ağır yaralanıp geri dönen tek kişi, Aşağı Zuğu (Sulak) Köyünden arkadaşı Ömeroğlu Ali anlattığına göre; kendisine verdikleri battaniye ile ayaklarını kapattığı zaman omuzu açık kaldığı, omuzunu kapattığı zaman ayaklarının açık kalıp üşüdüğüdür. Boyu uzun olduğundan battaniye yetişmez, üstünü örtmeğe. Ya Ruslara esir düşerek Hazar Denizinde ki Nargin Adasında şehit olur, etini ekmek bulamayan en yakın arkadaşları veya yılanlar yer. Veya Kars Sarıkamış ta donarak şehit olur, nerde yattığı mezarının yeri bilinmez.

Hanife Hanım'a gelince; O, Ali askere gittikten bir zaman sonra ailesiyle barışır. Barışır fakat Onun gözünde yine de erkeği Ali'sinden başka hiç kimse yoktur. Uğrunda her şeyi göze aldığı, gönlünün efendisi, dünyalara ve anne babasına dahi değişmediği bu erkeğini canından koparıp askere yolladıktan sonra yanında kalan dört çocukları ile her ne kadar sımsıkı hayata ve birbirlerine sarılarak Ali siz uzun yıllar yaşarsa da, O hiçbir zaman Ali'sini unutamaz.

"Ben yokken babanız gelirse bana hemen haber verin." diyerek her zaman tembihler ve evden ayrılırken gittiği yeri söyler çalışmağa öyle gider Hanife Hanım. Her zaman gözleri yaşlı yollara bakarak, Ona yaktığı türkülerle ve içinde bir ümitle geçirir kalan ömrünü. Kavuşmak ümidi.

Hanife’nin büyük oğlu Veyis te ayni Babası Ali gibi herkesin ilgi odağıdır ve Babası Ali'nin kaderi onu da takip eder. O da dillere destan bir sevdaya tutulur ve bir kız kaçırır, Cuvelek Sabriye. Daha çocuk sayılacak genç yaşta oldukları için Sabriye’nin adamlarından korkar ve iki sevdalı genç Dayısı Hasan Çavuş’a sığınırlar. Hasan Çavuş yeğenine sahip çıkmaz ve Sabriye’yi geri ailesine teslim eder. Belki de Yeğeni Veyis'ten, annesi Hanife'nin yaptıklarının intikamını almak ister veya gerçekten çocukların başı belaya girmesin diye öyle davranır. Veyis te Sabriye ile daha hiç kavuşamaz, her ikisi de başkaları ile evlenirler. Onların sevdaları da mahşere kalır. 

Kızlarından Havva'nın üzerine kaynamış su dökülür, yanarak ölür. Diğer kızı Ayşe ve Oğlu Hüsnü’yü evlendirir, Onlar yuva kurarlar.

Uzun yıllar boyunca çektiği cefalar ve sıkıntılar Hanife'yi de sonunda yenik düşürür ve kendisi de, o çok sevdiği adamı Ali ile birlikte kurduğu küçücük, bir zamanların sıcak ve mutlu yuvasında hasta düşer. Oğlu Hüsnü'nün yanında hasta yatağında yatarken zaman zaman 'Ali, Ali' diye adamının adını sayıklar. Nihayet bir akşam üstü, hasta yatağında yattığı yerden birden başını kaldırır. Telaşla doğrulmağa çalışır. Doğrulamaz. Yüzünde önce ağlama, sonra bir gülümseme belirtisi görülür ve açık olan evin kapısına doğru gözlerini dikerek bakarken; "Hoş geldin Ali'm, Hoş geldin Nerelerdeydin? Canım Efendim, Aliii'm?" diye zor sesle bağırır. Kollarını yanlara doğru açar. Sarılacakmış gibi yapar ve yetmiş sekiz yaşlarında, yüzünde tatlı bir tebessümle, büyük oğlu Veyis'in ölümünden yaklaşık üç yıl kadar sonra hakkın rahmetine kavuşur. O esnada orada bulunanların hepsi de hayretler içinde, onlar da kafalarını çevirir kapıya doğru döner bakarlar fakat onlar hiç kimseyi göremezler.

Daha Hanife'den de bir haber yok. Gerçekten Ali si gelip onu, yıllar önce olduğu gibi babası Mahmut'un evinin penceresinden indirip kaçırdığı gibi, kimselere gözükmeden alıp götürdü mü? Eski sevdasına sahip çıkıp, onu unutamayıp yıllar sonra da olsa, ancak fırsatını bulup, gerçekten gelip yanına aldı, sarıldılar ve ikisi birlikte esas yerlerine gittiler mi? Yoksa Hanife’nin gözlerine öyle mi göründü? Yoksa geride kalanlar mı öyle anladı? Belki gerçekten geldi, kavuştular? Belki hala daha ayrı, kavuşmak için mahşeri bekliyorlar? Onu da bilmiyoruz. Tek bildiğimiz gerçek, daha ağlamak yok. "Alim, Alim" diye yanık türküler yok. Özlem yok. Kısacası geriye kalan hiç bir şey yok. Her şey bitti. Sadece bu olayı bilenlerin anlattıkları bir gerçek, bir de arkalarından çok üzülenlerin göz yaşları var.

İşte bu okuduklarınız uydurma hikaye filan değil, sevgili Babaanem Hanife Hanım ve onun çok sevdiği eşi Dedem Taşçı Ali'nin içler acısı, yürekler burkan, tamamen gerçek yaşadıkları hayatlarının bilinen bir parçasıdır. Herkese saygı ve sevgiler sunarım.


19 Aralık 2019 Perşembe

İBN-İ ARABİ

İbn-i Arabi. Ya da tam adı ile Muhyiddin Muhammed bin Ali bin Muhammed el-Arabî et-

Tâî el-Hâtimî. Şeyhü'l Ekber unvanı ile de bilinir, nasihat; 
1200 lü yıllarda bakın bu islam düşünürü ne demiş;

BAK EVLAT;

Üç kişiden korkma
1- Baban,
2- Annen,
3- Kardeşin.

Üç şeyden şaşma
1- Kur-an,
2- İman,
3- Dua.

Üç şeyi yapma
1- Hırsızlık,
2- Arsızlık, 
3- Hayasızlık.

Üç şeye yaklaşma
1- Yalan,
2- Zina,
3- Riya.

Üç şeyden kaçın
1- Gıybet etme,
2- Kötü söz etme,
3- Görmeden duyduklarına inanma.

Üç şeyi dinle
1- Baba sözü,
2- Ata sözü,
3- Usta sözü.

Üç şeyi gütme
1- Küsme,
2- Sövme,
3- Kin gütme.

Üç şeye sahip ol
1- Eline,
2- Beline,
3- Diline.