HELESSA YALESSA

Eskiden dedelerimiz Doğu Karadeniz de ev veya nayla-sehender gibi büyük yapılar yapacakları zaman, ağır ve çok uzun ağaçları ormanda keser, hazırlar, köy halkını Laz ve Hemşinli erkekleri 'mec ederek', imece usulü; çok uzak mesafelerden, dar, yokuş yollardan ve derelerden halatlar ile bağlar, çekerler, hatta bazı yerlerde yuvarlatırlar, bazı yerlerde de altına ağaçlar vererek, üzerinde kaydırır, kullanacakları yere kadar bin bir zorluklarla taşırlardı. 

Erkekler taşıma işi yaparlarken kadınlar da evde yemekler pişirip tatlılar yaparlar, o gece de sabahlara kadar karşılıklı türküler atılır ve horonlar oynarlardı. Bilmem hatırlayanlarınız var mı? Ben çocukken öyle bir imeceye Babam ile birlikte gitmiştim ve çok hoşuma gitmişti, günlerce etkisin de kalmış hep onu düşünmüştüm. 

Halata hep birlikte asılırken, önce bir kişi bağırarak bir tekerleme söylüyor. Sonra diğer insanlar hep bir ağızdan aynı şeyi bağırarak söylüyorlar ve bir taraftan da tuttukları halatı bütün güçleriyle çekiyorlardı. Yoruldukları zaman daha zor bağırıp, halattan hep birlikte daha çok çekerek götürecekleri yere kadar götürüyorlardı. Yemek zamanı haricinde öyle oturup pek istirahat etmiyorlardı. 

Söyledikleri tekerleme sözlerin ilk bir ikisi aklımda kalmıştı. 

'HELESSA-YALESSA, 

HEP BERABER BAŞLAYALIM, 

AYVA TURUNÇ AŞLAYALIM'. diye başlamışlardı.

Geçenlerde o sözlerin tamamına internette rastladım ve yine o günleri yaşayarak çok duygulandım. 

Şimdi böyle bir usul yok fakat yeni gençlerimiz bilsin istedim. İşte o hep bir ağızdan bağırarak söyledikleri sözler. Çok enteresan Kastamonu, İnebolu taraflarında söylenen gemici türküsü imiş. Bu türkü İnebolu'ya nerden gitmiş? Esas önemlisi, İnebolu dan bin km den fazla uzakta ki, denizden 10 km içerde bizim Köye, Ihlamurlu Köyü'ne nasıl gelmiş? Ayrıca o zamanlar şimdiki gibi değil. Araba yok. Araba yolu yok. Radyo, televizyon, telefon hiç yok. Belki de Dedelerimiz eskiden geldikleri yerlerde gemicilik te yapıyorlardı? Belki de İnebolu'da yaşayan halk ile aynı yerden göç etmiş, akrabalarız? Merak ediyorum tabi. 

Bir de 'Gelir mola, gelmez mola, tramola' tekerlemesi var. Bu da gemicilerin türküsü fakat bu türkü de Ihlamurlu Köyünde eskiden düğünlerde söylenirdi. Yemek yemeden önce bayan ve erkekler karşı beri oturur, bu türkü ile bir nevi damat ve gelini sofraya çağrılırdı. Bu türküyü de gelecek zamanlarda başka bir sayfada anlatacağım.

Şimdi tekrar Helessa - Yalessa ya dönelim;

İşte Helessa-Yalessa sözlerinin tamamı;

Haydeun uşaklar;
Hep beraber başlayalım (helessa yalessa)
Ayva turunç aşlayalım (helessa yalessa)
Biz bu işi işleyelim (helessa yalessa) Helessa yalessa

Helessa yalessa
Heyamola yesa yesa hop
Mola heyamo Yamo heya mo
Mola heya mo Ya mo heya mo Helessa yesa

Bir gemim var boyu uzun (helessa yalessa)
Gider yazın gelir güzün (helessa yalessa)
Bu sefere yoktur sözüm (helessa yalessa)

Helessa yalessa
Heyamola yesa yesa hop
Mola heyamo Yamo heya mo
Mola heya mo Ya mo heya mo Helessa yesa

Bir gemim var boydan boşta (helessa yalessa)
Dip ambara kurduk posta (helessa yalessa)
Selam söylen eşe dosta (helessa yalessa) Helessa yalessa

Heyamola yesa yesa hop
Mola heyamo Yamo heya mo
Mola heya mo Ya mo heya mo Helessa yesa

Bir gemim var gabze bağlar (helessa yalessa)
Gabzeden göründü dağlar (helessa yalessa)
Sıla diye gönül ağlar (helessa yalessa) Helessa yalessa

Heyamola yesa yesa hop
Mola heyamo Yamo heya mo
Mola heya mo Ya mo heya mo Helessa yesa

Sarı Recep (Güray) Kastamonu-İnebolu; Gemici Türküsü. 09.10.1942 tarihinde Muzaffer Sarısözen tarafından derlenmiş. Kastamonu, İnebolu'ya aittir. Kaynağa ek olarak Hasan Çoban verilmektedir. Rept. No: 1807. Sözleri Çiğdem Gökay Seçkal 

Fatih Sultan Mehmet de İstanbul'a gemileri karadan böyle yürütmüştü galiba.