ABD ve İngiltere'nin 2. Dünya Savaşı'nda Moskova ile yaptığı müzakerelerin tutanakları, "Stalin liderliğindeki Sovyetlerin o dönemde Türkiye'den Kars ve Ardahan'ı talep ettiği ve Boğazlar da üs istediğini" ortaya koyuyor.
Belgeler ayrıca, Josef Stalin'in dünyanın çeşitli ülkelerinde ki Ermenilere çağrı yaparak SSCB'ye getirttiği ve onları, işgal etmek istediği, Doğu Anadolu'ya yanı Türkiye'ye yerleştirmeği amaçladığı, Ermenileri kullanarak Doğu Anadolu'yu işgale haklı zemin oluşturma çabası içerisinde olduğu anlaşılıyor.
Nazilere karşı, o zaman müttefik olan ABD, İngiltere ve SSCB arasında 16-26 Aralık 1945'te Moskova'da düzenlenen dışişleri bakanları konferansının tutanakları, Sovyetlerin Türkiye'ye yönelik toprak ve üs taleplerinin en yetkili ağız SSCB Devlet Başkanı Josef Stalin tarafından dile getirildiği konferans tutanakları belgeleri mevcuttur.
Sovyetlerin Türkiye'den toprak ve üs iddialarının varlığı her zaman biliniyordu. Batı'nın açıkça Türkiye'nin yanında yer almasının da yardımıyla, planı başarısızlığa uğrayan Josef Stalin'in ölümünden sonra Sovyet Birliği Hükümeti, 30 Mayıs 1953'te Ankara'ya yeni bir yaklaşım yaparak "Sovyetler Birliği'nin Türkiye'ye karşı hiç bir toprak ve us iddiasında olmadığını beyan ederiz." Şeklinde teminat vermiş ve Stalin'in dile getirdiği iddialardan geri adım atmış, durum normale dönmüştü.
Moskova konferansı sırasında İngiliz ve Sovyet heyetleri arasında 19 Aralık 1945 tarihinde, Kremlin Sarayı'nda bir görüşme yapıldı. Stalin, beraberinde Dışişleri Bakanı Vyacheslav Molotov olduğu halde, İngiltere Dışişleri Bakanı Ernest Bevin ve beraberindekileri kabul etti. İngiltere heyeti, bu görüşmenin tutanaklarını, ertesi gün Amerikan heyetine de verdi ve tutanakları içeren belge, Amerikan arşivlerine girerek hala daha burada muhafaza edilmektedir.
Bu belge, ABD Dışişleri Bakanlığı'nın belgelerinin tasnif edildiği, "Foreign Relations Of The United States: Diplomatic Papers" adlı yayın (FRUS belgeleri) içerisinde kamu oyuna açıldı.
Stalin-Bevin arasında yapılan bu görüşme tutanaklarına göre, toplantıda önce Bakü petrolleri ve İran konuşuluyor, sonra Türkiye ele alınıyor. Türkiye konusunu Bevin açıyor ve Stalin'e, "Türkiye ile ilgili sorun nedir?" diye soruyor, "Yanlış anlaşılabilir ama bir 'sinir savaşının' sürdüğünü gösteren belirtiler var" diye devam ediyor.
Bevin, "Biz Türkiye'nin müttefikiyiz ve bu sorunu anlamak istiyoruz" ifadesini kullanıyor. Bu konuda iki sorunun bulunduğu karşılığını veren Josef Stalin, birincisinin Boğazlar olduğunu, ikinci olarak ise "Kars ve Ardahan'ı Sovyet sınırları içerisine katmak istediklerini" söylüyor.
İngiltere Dışişleri Bakanı Bevin, "Boğazlar da bir Sovyet üssü kurulması konusunda konuşmalar olmuştu" deyince, Stalin bunu teyit ediyor ve "Boğazlar da üs istediklerini, bu isteklerinin sürdüğünü" ifade ediyor.
Kars ve Ardahan ile ilgili olarak da Stalin, buraların, "Türkiye'nin ele geçirdiği topraklar" olduğunu iddia ediyor. "Bu durum düzeltilsin, 1921 öncesi sınıra geri dönülsün" diyor.
1870'ten itibaren Çarlık Rusya'nın denetimine giren Kars ve Ardahan, Kurtuluş Savaşı sonrası Atatürk ve Lenin yönetimlerinin mutabakatı sonucu 1921 Kars ve Moskova antlaşmalarıyla geri alınmıştı.
Stalin dönemindeki Sovyet yönetimi ise "1921'de zayıftık, Türkiye bundan faydalandı, bu haksızlık giderilsin" iddiasını ortaya atıyor.
İngiltere'den Türkiye'ye destek
Bevin, Stalin'in tehditleri karşısında Türkiye'nin yanında yer alacaklarının işaretini de veriyor. Belgelere göre, ABD Dışişleri Bakanı James Francis Byrnes ile Moskova'da baş başa bir görüşmesi sırasında Bevin, "Sovyet politikası rahatsız edici" diyor.
Bevin, Amerikalı muhatabına, “İngiltere Hükümeti, Rusya'nın Türkiye'ye yönelik tehditleri karşısında tarafsız kalamaz, Türkiye'nin yanında yer alacaktır. Sovyetlerin Boğazlar da üs ve Kars, Ardahan talepleriyle mutabık olmamız mümkün değil" diyor. Batılı Ülkeler ve İngiltere bu istekleri Türkleri sevdiği için değil de kendi ulusal çıkarlarına ters düştüğü için kabul etmiyorlar.
ERMENİLERİN KULLANLMASI
ABD Dışişleri Bakanlığı belgelerine göre, SSCB Lideri Josef Stalin, işgal etmeği planladığı Türk topraklarına yerleştirmek, işgale gerekçe olarak kullanmak için dünyanın çeşitli ülkelerinden Rusya’ya getirttiği Ermeniler, ABD ye göre "Stalin'in Türkiye'den toprak ilhak etmesinde gerekçe olarak kullanılmaları" planlanıyordu. ABD'nin Ankara Büyükelçisi Edwin C. Wilson, 19 Aralık 1945'te Washington'a gönderdiği bir mesajda, bu durum açıkça belirtiliyor. Büyükelçi, Ermenilerin SSCB'ye götürülmelerinin, bunların ileride ilhak edilmesi planlanan Türk topraklarına yerleştirilmesi planının bir parçası olduğunu belirtiyor.
Büyükelçinin mesajlarına göre, yalnız ABD, Avrupa ve Orta Doğu ülkelerinden değil, Türkiye'den de bazı Ermenilerin SSCB'ye götürülmeleri sağlanıyor.
İŞLERİ BİTİNCE ERMENİLERİN SİBİRYA YA SÜRÜLMELERİ
Dünyanın çeşitli ülkelerinden SSCB'ye getirilen Ermeniler, Rusya'nın Türk topraklarını işgal planlarının suya düşmesinden sonra bu kez Rusya da toplanan Ermeniler SSCB yönetimi tarafından sorun olarak görülmeye başlanıyor ve ABD'de yayımlanan "Cold War International History Project Bulletin" adlı dergide yer alan bir belgeye göre, getirilen Ermeniler Türkiye'ye yerleştirilemeyince, Moskova yönetimi tarafından, ‘Bunlar Batı ülkelerinden geldi, aralarında casuslar olabilir’ gerekçesiyle Sibirya'ya sürülüyorlar.
"http://www.wilsoncenter.org" adresinden ulaşılabilen bültende, Ermenistan Sovyet Cumhuriyeti Komünist Partisi Sekreteri Grigori Arutinov'un, Stalin'e gönderdiği, 22 Mayıs 1947 tarihli bir mesaj yer alıyor.
Bu mesajda, SSCB'den gelen Ermenilerin sayısının 50 bin 945 olduğu belirtiliyor. Ermenistan devlet arşivlerinin bugünkü Müdürü Karen Haçatriyan'ın sağladığı belirtilen bu belgede, gelenlerin güç koşullar altında kaldıkları, içlerinde geri dönmek isteyenlerin bulunduğu, hatta 21 Ermeni'inin sınırdan Türkiye'ye kaçtığı kaydediliyor. CNN Türk 01.12.2007
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder