BRASTİKLİ AZİZ AĞA

1852 yılında Erzincan ili Kemah ilçesi Esimli (Brastik) köyünde dünyaya gelen Gülabi'lerden Halil oğlu Aziz Ağa, hiçbir şeyden korkusu olmayan, uyurken bile gözleri açık olan, hatta üzerinde Azrail tüyü olduğuna inanılan bir adam varmış.

Bir yaralamadan dolayı hapse düşen Brastikli Aziz Ağa on sekiz yaşında iken hapisten çıkar. Çıkar çıkmaz değirmende bir akrabalarını dövdükleri için Kerezoğlu Hüseyin'i öldürür ve firar eder.

Aziz Ağanın anasına gençliğinde Palangalı İbiş Ağa da aşık mış. İbiş Ağa yedi köye hükmeden bir ağadır. Aziz’in Babası ölünce anası Hanım Ağa, İbiş Ağa ile evlenir. Kale gibi korunduğu yerde Aziz Ağa, İbiş Ağa yı ve kendi öz annesini de öldürür. 'Erzincan da bir kuş var' türküsü o zaman söylenmiş.

Bir münakaşa sonunda kayınpederini de öldürür. Gelir evdeki hanımını da balta ile keser öldürür. Hakkında idam cezası ve 'vur' emri verilir.

Brastikli Aziz Ağa artık kaçak olarak yaşamağa başlar. Uzun bir süre kendini korur kimseye yakalanmaz.

Erzurum Valisi Mustafa Sıtkı Paşa ve Erzincan Mutasarrıfı Şefik Paşa, bir yolunu bulup Brastikli Aziz Ağa ile gizli temas kurarlar ve Osmanlı İmparatorluğu için ona çok önemli bir teklif sunarlar. Teklifi kabul ederse kendisini af edeceklerini, idamdan kurtulacağını bildirirler. Brastikli Aziz Ağa sundukları teklifi kabul eder. İşte o günden sonra Brastikli Aziz Ağa Teşkilatı Mahsusa'nın adamı olur ve Osmanlı için çalışır, vatanı için kimsenin yapamayacağı fedakarlıkları yapar.

O zamanlar ülke çok zor durumdadır. Erzurum'da Ermeni Türk vatandaşı Kaçatur Pastırmacıyan tehlikesi var. Halk arasında "Pastırmacı" lakabıyla tanınan bu ası örgütlediği Ermeni militanlarıyla halka zulüm etmekte ve kan kusturmaktadır.

Kaçatur Pastırmacıyan ile hiç bir güç baş edemez. Kaçatur Pastırmacıyan ve çeteleri baskın edip yok ettikleri askeri birliklerden ele geçirdikleri ağır silahları da kullanarak devletin başına tamamen bela olurlar. Kaçatur Pastırmacıyan'ı vurmağa veya yakalamağa hiç kimse cesaret edemez. Hatta Osmanlının silahşoru dedikleri Yakup Cemil bile bu adama yaklaşamazken, işte böyle zor bir dönemde Erzurum Valisi Mustafa Sıtkı Paşa ve Erzincan Mutasarrıfı Şefik Paşa aracılığıyla Aziz Ağa'dan Kaçatur Pastırmacıyan'ı öldürmesi istenir.

Eylül 1872 tarihinde bir sabah kıratıyla dört nal giderek yaklaşık 200 silahlı korumalarının arasında, Kaçatur Pastırmacıyan'ı kaldığı konağın önünde, elinde ki mavzerle attığı tek kurşunla öldürerek, kendisine atılan onlarca kurşunların arasından sıyrılır kaçar.

Çok küçük yaşlarda ata binip silah kullandığı için binicilik ve atıcılıkta üstüne yokmuş Aziz Ağa'nın. At dört nala giderken o atın üzerinde görünmez, atın karnının altına saklanırmış.

Bir kaç yıl sonra Kaçatur Pastırmacıyan'in adamlarının tuttuğu, Trabzon'dan gelen ünlü bir Rum tetikçiye yolda rastladığı zaman tam kendisini silahla öldüreceği sırada köylerinin karşısında Kızılyazı denen yerde, çabuk davranır ve silahını çeker tek kurşunla vurur tetikçiyi öldürür.

Daha sonraları da Kaçatur Pastırmacıyan’ın torunu Armen Karo lakaplı Karekin Pastırmacıyan isimli Ermeni Türk vatandaşı ve mebusu, Yine Osmanlı Mebuslarından Murat kod adlı Ermeni Hamparsum Boyacıyan isimli vatandaş ile birlikte yanlarına topladıkları Ermenilerden çeteler kurarak Erzurum u bu sefer de Kaçatur’un torunu Karekin işgal eder. Doğu İllerinde yaşayan Türk ve Kürt vatandaşlara kan kustururlar. Bu isyanları da devlet bastırır.

Perçenç Köyünden üç genç, Aziz Ağanın köyünden bir genci ve annesini çok kötü bir şekilde döverler. Aziz Ağa o gençleri ararken gençler korkularından bir vadide birikmiş olan meşe yapraklarının altında saklanırlar. Aziz Ağa saklandıkları yerde onları fark ederek, kuru yaprakları ateşe verir ve üçünü de yapraklarla birlikte yakarak öldürür.

Aziz Ağa'nın köyünün çevresinde bazı hırsızlık olayları olur. Dereşoran köyünün Şoran mezrasında oturan ve "Haymatlos" yani vatansız olarak bilinen Conolardan iki kişi bu çevrede bazı hırsızlık olaylarına karışırlar. Önceleri sürekli çevre köylerdeki insanların atlarını, katırlarını ve davarlarını çalan ve bu yüzden de birkaç defa hapse girip çıkan bu Conolar daha sonra da bazı soygun olaylarına karışırlar ve en sonunda da Kemah yolunda atlı bir postacıyı soyarlar. Jandarma bir türlü onları yakalayamaz.

Erzincan Mutasarrıfı Şefik Paşa o iki azılı soyguncuyu yakalamak için Brastik köyüne gelerek orada Aziz Ağa'dan yardım ister. Aziz Ağa uzunca bir takipten sonra onları saklandıkları mağarada yakalar. Zincirle bağlayarak götürüp Jandarma Komutanı'na teslim eder. Dereşoran köyünün Şoran mezrasında oturan bu iki azılı soyguncu daha sonra Sivas'taki bir bakır madenine götürülerek orada idam edilirler.

Çok gözü pek ve çok cesaretli olduğundan devlet tarafından bir çok görevler verilir. O her verilen görevi başarıyla yerine getirir. Aziz Ağa yı en sonunda hizmetçisi Mustafa Efendi satar ve yattığı yerde, kendi evinde yedi kişi İbiş Ağa’nın adamları tarafından öldürülür, 1887.

Ölümüne atı bile yas tutar. Bir gün Aziz Ağa'nın arkadaşı Milis, Aziz Ağa'nın kıratıyla yaylaya giderken mezarlıkların yanında, at hemen Milis'i üzerinden atıp Aziz Ağa'nın mezarına koşar, başını mezar taşına koyar ve göz yaşı ile ağlar. Bu olaylardan sonra yöre halkının çoğu çocuklarına 'Aziz' adı koyarlar. Sonraları Atatürk bile isminden bahsetmiştir.

https://www.cerezforum.com/konu/brastikli-aziz-aga-1852-1887.37300

http://www.tarihbilinci.com/konular/brastikli-aziz-aga.40984/

http://www.azeribalasi.com/showthread.php/91749-unlu-pastirmaciyan-ailesi